Sudan’da İç Savaşın Sonuçları Görüşmelerle Çözülmeye Çalışılıyor

Sudan’da binlerce can kaybına ve milyonlarca insanın evlerinden olmasına neden olan iç savaşı sona erdirmek için görüşmeler bugün İsviçre’de başlıyor, ancak Sudan hükümeti görüşmelere katılmıyor.

ABD arabuluculuğundaki görüşmeler, Sudan ordusu ile paramiliter grup Hızlı Destek Kuvvetleri (RSF) arasındaki yaklaşık bir buçuk yıllık iç çatışmanın ardından geliyor.

RSF’yi desteklemekle suçladığı Birleşik Arap Emirlikleri’nin gözlemci olarak katılmasına karşı çıkan Sudan hükümeti, görüşmelerde temsil edilmeyecek.

Ancak ABD, hem Birleşik Arap Emirlikleri’nin hem de Mısır’ın, olası bir ateşkesin geçerli olmasını sağlamak için görüşmelere katılması gerektiğinde ısrarcı.

ABD’nin Sudan Özel Temsilcisi Tom Perriello, “Şu ana kadar Suriye ordusu katılmayı kabul etmedi. Yine de uluslararası ve teknik ortaklarımızla birlikte Sudan halkını desteklemek için her seçeneği gözden geçirmeye devam edeceğiz” dedi. Perriello, “RSF koşulsuz katılmayı kabul etti” diye ekledi.

10 gün kadar sürmesi beklenen görüşmelere Suudi Arabistan ve İsviçre ev sahipliği yaparken, Afrika Birliği, Mısır, Birleşik Arap Emirlikleri ve Birleşmiş Milletler gözlemci olarak katılıyor.

Sudan’daki çatışma, dünyanın en kötü insani krizlerinden birini tetikledi.

Çatışmalar ülkedeki beş kişiden birinin evlerini terk etmesine neden oldu, on binlerce kişi ise hayatını kaybetti. Ülke genelinde 25 milyondan fazla kişi, yani nüfusun yarısından fazlası, açlıkla karşı karşıya.

Çatışmalar nasıl başladı?

Savaş, silahlı kuvvetlerin iki kesimi arasındaki güç kavgasının çatışmaya bürünmesiyle başkent Hartum’da 15 Nisan 2023’te başladı.

Ekim 2021’deki darbeden bu yana bir generaller konseyi tarafından yönetilen Sudan’da anlaşmazlığın merkezinde iki askeri yetkili var.

Silahlı kuvvetlerin başı ve fiilen ülkenin devlet başkanı olan General Abdulfettah el-Burhan.

Ve onun yardımcısı ve Hızlı Destek Güçleri’nin (RSF) lideri General Mohamed Hamdan Dagalo. Daha çok ‘Hemedti’ olarak biliniyor.

Ülkenin gittiği yön ve sivil yönetime geçiş süreci konusunda fikir ayrılığına düştüler.

Ana anlaşmazlık noktalarından biri, 100 bin kişilik RSF’yi orduya dahil etme planları ve daha sonra yeni gücü kimin yöneteceğiydi.

RSF’nin kökenleri, Darfur’da isyancılarla acımasızca savaşan kötü şöhretli Cancanvid milislerine dayanıyor.

2013’te El Beşir grubu yarı organize bir paramiliter güce dönüştürdü ve liderlerine askeri rütbeler verdi.

Kuruluşundan sonra General Dagalo, Yemen ve Libya’daki çatışmalara müdahale eden ve Sudan’ın bazı altın madenlerini kontrol eden bir paramiliter güce dönüştü.

Ayrıca insan hakları ihlalleriyle suçlanıyor.

Ülkeyi neden ordu yönetiyor?

Bu çatışma, 2019’da uzun süredir görev yapan Devlet Başkanı Ömer El Beşir’in devrilmesinin ardından yaşanan gerilimli sürecin devamı.

El Beşir, yaklaşık 30 yıl süren iktidarına son verilmesi çağrısında bulunan kitlesel sokak protestolarının ardından ordu darbesiyle devrildi.

RSF ve Sudan ordusu El Beşir’i devirmek için birlikte hareket etti.

Ancak siviller, demokratik yönetime geçiş planında yer almayı talep etmeye devam etti.

Daha sonra ortak bir askeri-sivil hükümet kuruldu, ancak bu, Ekim 2021’de başka bir darbeyle devrildi.

Ve o zamandan sonra Orgeneral El-Burhan ile General Dagalo arasındaki rekabet kızıştı.

Sudan Afrika’nın üçüncü büyük ülkesi ve jeopolitik açıdan önemli bir bölgede yer alıyor. Aynı zamanda her biri Hartum siyasetiyle iç içe geçmiş güvenlik sorunları olan yedi ülkeyle sınır komşusu.