Türkiye 71 yıl önce NATO’ya üye oldu
Bugün Türkiye’nin Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü’ne (NATO) üyeliğinin yıl dönümü.
Türkiye’nin NATO üyeliği 18 Şubat 1952’de gerçekleşti.
Dünyanın birçok yerinde üsleri ve karargâhları bulunan NATO’nun Türkiye’de de Adana, İstanbul, Ankara, Batman, Balıkesir, Diyarbakır, İzmir, Kahramanmaraş, Konya, Malatya, Muğla ve Mersin ile İzmir’de üsleri bulunmaktadır.
NATO’nun en büyük ikinci ordusu
Türkiye, NATO’ya üye olduğu 1952 yılından bu yana İttifak’ın geniş bir coğrafyadaki misyonlarına katkıda bulunmanın yanı sıra NATO’daki en büyük ikinci ordusuyla İttifak’ın en özgün konumdaki üyelerinden biri olarak önemli bir rol oynamaktadır.
Celal Bayar imzaladı
Dönemin Cumhurbaşkanı Celal Bayar, NATO katılım belgelerini Ankara’da imzaladı. Böylece Türkiye, 12 kurucu üye olan ABD, İngiltere, Belçika, Kanada, Danimarka, Fransa, İzlanda, İtalya, Lüksemburg, Hollanda, Norveç ve Portekiz’den sonra Yunanistan ile birlikte İttifak’ın üçüncü yılında NATO üyesi oldu.
Türkiye sağlam ve eşsiz bir müttefiktir
Türkiye’nin NATO üyeliği sadece siyasi değil askeri açıdan da önemli bir gelişmeydi. NATO için Türkiye’nin üyeliği, güney kanadında hava, kara ve deniz yetenekleri ve güçlü silahlı kuvvetleri olan güvenli ve benzersiz bir müttefik kazanması anlamına geliyordu.
Aradan geçen 71 yılda Türkiye, içinde bulunduğu kritik coğrafyadaki stratejik konumuyla, bölgedeki tehdit ve risklere doğrudan göğüs geren ilk müttefik olarak NATO’ya değerli katkılar sağlamıştır ve sağlamaya devam etmektedir. NATO, Türkiye’nin güvenlik ve savunmasındaki temel unsurlardan biri olarak değere sahiptir.
En çok katkıda bulunan ilk 5 müttefikten biri
Türkiye, NATO operasyonlarına en fazla katkı sağlayan ilk 5 müttefik ülke arasında yer almaktadır. Bu katkıların ortasında son yıllarda Balkanlar’dan Afganistan’a, Karadeniz’den Akdeniz’e kadar geniş bir coğrafyada gerçekleştirilen faaliyetler dikkat çekmektedir.
NATO’nun Afganistan’dan çekilmesine kadar, bu ülkedeki Kararlı Üs Misyonu kapsamında Kabil’de “Çerçeve Ülke” olan Türkiye, Kabil’deki uluslararası havalimanının güvenlik ve işletme sorumluluğunu da üstlenmişti.
Kalıcı deniz elementi katkısı
1995 yılında Dayton Barış Antlaşması’nı Bosna-Hersek’te uygulama görevinin NATO’ya verilmesinin ardından önce Uygulama Gücü (IFOR), ardından İstikrar Gücü (SFOR) oluşturularak bölgede operasyonlar yürütüldü.
Türkiye, KFOR Harekatı kapsamında Kosova’ya da asker gönderdi. Aynı zamanda, NATO’nun Ege Denizi’nde sistematik olmayan geçişleri önlemeyi amaçlayan faaliyetlerine kalıcı bir denizcilik unsuru sağladı.
AWACS uçakları ile NATO uçuşlarına destek sağlandı
2005-2007 döneminde NATO’nun Afrika Birliği’ne yönelik eğitim ve ulaşım üssü kapsamında kurulan BM-Afrika Birliği Darfur Misyonu’na da destek veren Türkiye, Somali açıklarında ve Aden Körfezi’ndeki korsanlık faaliyetlerine katkı sağlamıştır.
Operasyon, Aden Körfezi, Umman Denizi ve Somali açıklarındaki korsanlık faaliyetlerini içerecek şekilde genişletildi ve “Okyanus Kalkanı Operasyonu” olarak adlandırıldı.
Terör örgütü DEAŞ ile Uluslararası Anlaşma Koalisyonu kapsamında NATO’nun AWACS uçuşlarına havada yakıt ikmali takviyesi sağlayan Türkiye, NATO Irak Misyonu’na askeri eğitim ve danışmanlık katkısının yanı sıra, NATO AWACS uçaklarını konuşlandırmıştır. İttifak’ın Doğu Avrupalı üyeleri için gelişmiş varlığı ve güvence önlemleri. Ayrıca milli AWACS uçakları ile NATO uçuşlarına destek sağlamıştır.
Bütçeye en çok katkı sağlayan 8. ülke
Konya Hava Üssü, NATO Havadan Erken İkaz ve İkaz Gücü’nün iki ileri harekât üssünden biri olarak NATO AWACS uçaklarının kullanımına açıldı. NATO Daimi Deniz Kuvvetleri İkinci Grup ve NATO Daimi Mayın Karşı Tedbir Kuvvetleri İkinci Grup’a kalıcı katkı sağlanmıştır.
NATO’nun ortak bütçesine en çok takviye veren ülkelerden biri Türkiye oldu. Bütçeye en çok katkı sağlayan 8. ülke olan Türkiye, NATO altyapı fonlarından da yararlanan müttefikler arasında yer aldı.
NATO Kara Komutanlığı İzmir’de
Türkiye aynı zamanda İttifak’ın komuta yapısının bir parçası olan NATO Müttefik Kara Komutanlığı’na (LANDCOM) da ev sahipliği yapmaktadır. LANDCOM’un Türkiye’nin İttifak’a üye olduğu yıl İzmir’de kurulmasına karar verildi.
Ayrıca, NATO Kuvvet Yapısı’ndaki dokuz Yüksek Hazırlıklı kara kuvvetleri karargahından biri olan NATO Hızlı Konuşlandırılabilir Kolordu Karargahı da Türkiye tarafından sağlanmıştır. Türkiye, NATO’nun Balistik Füze Savunma mimarisi kapsamında Kürecik’te bulunan tespit ve takip radarına da ev sahipliği yapıyor.
NATO Terörle Mücadele Mükemmeliyet Merkezi, Barış İçin Ortaklık Eğitim Merkezi ve Çok Uluslu Deniz Güvenliği Mükemmeliyet Merkezi de NATO’nun Türkiye’deki birimleridir.
Terör ve sistematik olmayan göçle mücadele
Türkiye, PKK, DEAŞ, Al-Rule, FETÖ ve diğer terör örgütleriyle uğraşmasının yanı sıra bir başka sorun olan düzensiz göçle mücadele çabasında da ön sıralarda yer alıyor.
Milyonlarca mültecinin güvenlik ve insani ihtiyaçlarını karşılayan Türkiye, 3,7 milyondan fazla Suriyeliye ev sahipliği yapmakta ve dünyada en fazla sayıda kayıtlı mülteciye ev sahipliği yapan ülke konumundadır.
Türkiye, Suriye ucunun diğer tarafında terörden arındırılmış yerlerde 5 milyondan fazla Suriyelinin güvenliğini sağlamakta ve temel insani ihtiyaçlarını karşılamaktadır.